Αν ρωτήσετε τις μικρομανάδες γύρω γύρω για το τι άλλαξε από τότε που γέννησαν/υιοθέτησαν/εξημέρωσαν ένα παιδί, θα ακούσετε διάφορα καλά ή κακά: πως η αγάπη τους μεγάλωσε και διαρκώς πολλαπλασιάζεται, πως έγιναν καλύτεροι άνθρωποι, μετατοπίστηκε το κέντρο της ζωής τους και άλλαξαν οι προτεραιότητές τους, αλλά πως δεν κοιμούνται καλά το βράδυ, βγαίνουν πια μόνο κανά Σάββατο και πως χάθηκαν με τις φίλες τους. Καμιά δεν θα σας μιλήσει για το Φόβο.
Αν ρωτήσετε τις μικρομανάδες γύρω γύρω για το τι άλλαξε από τότε που γέννησαν/υιοθέτησαν/εξημέρωσαν ένα παιδί, θα ακούσετε διάφορα καλά ή κακά: πως η αγάπη τους μεγάλωσε και διαρκώς πολλαπλασιάζεται, πως έγιναν καλύτεροι άνθρωποι, μετατοπίστηκε το κέντρο της ζωής τους και άλλαξαν οι προτεραιότητές τους, αλλά πως δεν κοιμούνται καλά το βράδυ, βγαίνουν πια μόνο κανά Σάββατο και πως χάθηκαν με τις φίλες τους. Καμιά δεν θα σας μιλήσει για το Φόβο.
Λοιπόν, ιδού το μεγάλο μυστικό: στα 25, στα 35, στα 40 μητρότητα σημαίνει Φόβος. Νίκη και Φόβος. Αποθέωση και Φόβος. Μια λιγωτική ευτυχία που φουσκώνει μυστικά, ενοχικά, μες στα κύτταρά σου. Και Φόβος. Ιδρώτας και όλων των ειδών οι ιδέες -τέρατα να κάνουν πάρτι μες στο κεφάλι σου ή σε μέρη που δεν ήξερες πως υπάρχουν στο στομάχι σου. Γιατί είσαι μπερδεμένη. Δεν ξέρεις τι μπορείς να κάνεις για να πάνε τα πράγματα καλύτερα ή αν αυτό που κάνεις είναι σωστό ή αν οτιδήποτε βγάζει νόημα. Φοβάσαι. Όταν γίνεσαι μάνα, για πρώτη φορά στη ζωή σου (για δεύτερη, αν μετράνε και τα χρόνια μέχρι τα πέντε) δεν έχεις τον έλεγχο.
Πάρtε την εγκυμοσύνη, για παράδειγμα – αν την δεις ψυχρά, είναι μια αλλόκοτη, super alien εμπειρία. Στα καλά του καθουμένου, τα κύτταρά σου τρελαίνονται, διαιρούνται, το εργαστήρι με τις ορμόνες αρχίζει να δουλεύει υπερωρίες, τα μέλη σου τραβιούνται, το σώμα σου αλλάζει, φουσκώνει η κοιλιά σου, πρήζεσαι, το στήθος σου στάζει γάλα, είσαι απλώς ένα θηλαστικό σε περίοδο αναπαραγωγής, όπως εκατομμύρια άλλα, εκατομμύρια χρόνια πριν, όπως άλλοι άνθρωποι και άλλα δελφίνια και αρκούδες – μόνο σε λίγο καλύτερη θέση, γιατί εσύ έχεις το υπερηχογράφημα και την εξέταση για την καμπύλη του ζαχάρου. Αλλά στην πραγματικότητα, δεν μπορείς να αλλάξεις πολύ περισσότερα από ένα δελφίνι ή μια αρκούδα, αφού λίγα ελέγχεις πραγματικά. Οπότε ξαπλώνεις πίσω, κοιτάζεις έξω από τα παράθυρα του καλού Θεού κι ελπίζεις. Και φοβάσαι.
Νομίζω πως, τελικά, η λέξη-κλειδί για όλα είναι ο «έλεγχος». Διάβασα κάπου κάτι έρευνες σοβαρών Αμερικανών κοινωνιο-ανθρωπολόγων (σ.σ. Ε.J. Langer «The illusion of control»), που λένε πως ο άνθρωπος είναι ένα όν περίπου ψυχωτικό με τον έλεγχο. Θέλει να ξέρει τι του συμβαίνει, να οδηγεί με ασφάλεια το βαρκάκι της μοίρας του κι επιχειρεί να ελέγξει τα πάντα, ακόμα και το απρόβλεπτο – γι’ αυτό π.χ. πάντα ποντάρεις περισσότερα χρήματα σε ένα λαχείο που έχεις διαλέξει ο ίδιος.
Όταν έμεινα έγκυος, είχα την «αρρώστια του ελέγχου»: άσκηση, εξετάσεις, καλή διατροφή, περπάτημα, τακτικές αναπνοές με τη μαία. Μάνιαζα να είναι όλα τέλεια, όλα προβλέψιμα. Αλλά δεν ήταν. Έπεσα και χτύπησα δύο φορές – τη μία σοβαρά. Είχα αιμορραγία. Φοβήθηκα, έκλαιγα, ξάπλωνα και έμενα ακίνητη, έπαιρνα οδηγίες γιατρού. Προσευχόμουν πολύ. Σήμερα, όποτε θυμάμαι αυτές τις μέρες, ριγώ από τρόμο και είμαι αφόρητα ευγνώμων γιατί ο Θεός, η τύχη και το Σύμπαν μου χαρίστηκαν. Το μωρό γεννήθηκε φυσιολογικά και γερό. Ξέρω γυναίκες που δεν ήταν τόσο τυχερές.
Αλλά όχι, δεν υπάρχει κανένα μήνυμα σε όλο αυτό, ούτε κανένα ηθικό δίδαγμα, παρά μόνο μια σκέψη. Ότι ίσως, τελικά, ο μόνος τρόπος να νικήσεις το Φόβο Της Μάνας, είναι να αφήνεσαι λίγο και να ’χεις εμπιστοσύνη στη ζωή. Πολύ απλά όταν λες συνέχεια στον εαυτό σου «πρόσεχε, πρόσεχε μην συμβεί κανά κακό», παύεις να περιμένεις πως κάποιο καλό κάποτε θα έρθει.
ΦΩΤΟ: Bertha Boyd, εικονογράφηση από παιδικό βιβλίο του 1938.
