BLOGS | Με την έννοια του «τσιγαριαστού» χόρτου πρωτοσυναντήθηκα πριν χρόνια φιλοξενούμενη σε ένα σπιτικό στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας. Πλησίαζε Πάσχα, αλλά καθώς βρισκόμασταν πάνω από τα 1.000 μ. υψόμετρο, η άνοιξη δεν υπήρχε τριγύρω ούτε ως νύξη.

Αντιθέτως, το κρύο ακόμη θέριζε και τα τελευταία χιόνια δεν είχαν λιώσει καλά καλά. Η πολυμελής οικογένεια κτηνοτρόφων, που με φιλοξενούσε, διατροφικά στηριζόταν στα πραγματικά ελάχιστα ζώα του πατέρα, σε ό,τι μπορούσαν να φτιάξουν με το κρέας και το γάλα τους και σε ό,τι έδινε η γη –που στη συγκεκριμένη περίπτωση δε θα την έλεγες με τίποτα «γενναιόδωρη».

Μια μέρα η μάνα του σπιτιού γύρισε απ’ το βουνό με μια αγκαλιά αγριόχορτα στην ποδιά. Είπα πως θα τα κάνει πάλι πίτα. Έφτιαχνε ονειρεμένες πίτες στον ξυλόφουρνο. Εκείνη όμως ανακοίνωσε ότι θα τα κάνει «τσιγαριαστά». Θυμάμαι ότι καθάρισε τα χορταρικά της και τα μάρανε σε μια μεγάλη μαντεμένια τηγάνα, σε μπόλικο ελαιόλαδο μαζί με σκορδάκι. Όταν εξατμίστηκε το νερό και τα αγριόχορτα άρχισαν να τσιτσιρίζουν στο λάδι, έριξε αλατάκι και πιπεράκι -ούτε κρεμμύδι ούτε τίποτα. Μετά έβαλε λεμόνι ή ξίδι στα πιάτα όσων νήστευαν και σέρβιρε το ζεστό φαγάκι –πολύ πιο γευστικό και χορταστικό από το χόρτο που έβρασε σε νερό. Μόνο στης αιωνόβιας γιαγιάς το πιάτο, που λόγω υγείας δε νήστευε, αντί για λεμόνι, πρόσθεσε τριμμένο χλωρό γιδοτύρι απ’ αυτό που έφτιαχναν οι ίδιοι και το ανακάτεψε με τα χόρτα όσο ήταν καυτά. Το έβλεπες και το λιμπιζόσουν… Έφερε στο τραπέζι και εκείνο το υπέροχο ξινούτσικο ψωμί που είχε ζυμώσει το πρωί, λίγο κρασί και κάπως έτσι βγάλαμε εκείνο το παγωμένο βράδυ της Μ. Τρίτης στο μικρό δωμάτιο με την ξυλόσομπα. Σαν παλιό αναγνωστικό με το Μίμη και τη Λόλα ήμασταν, αν μπορούσε βέβαια κάποιος να με διαγράψει από το κάδρο γιατί το ψιλοχάλαγα…

Πολλά χρόνια αργότερα τα τσιγαριαστά τα ξαναβρήκα ως τσιγαριστά χόρτα στη Μάνη μια φανταστική αυγουστιάτικη μέρα με τρομερή λιακάδα. Αυτή τη φορά εμφανίστηκαν σε πιο πλούσια εκδοχή, αλλά ήταν και τοπικού εστιατορίου, οπότε ενδέχεται να τα είχαν ενισχύσει προς τέρψιν του πελάτη. Είχαν μέσα και κολοκυθάκια και πού και πού έσκαγε και καμιά πατάτα να φτουρήσει το πιάτο. Η μεγαλύτερη διαφορά τους ήταν πάντως ότι στο μαγείρεμα είχε χρησιμοποιηθεί και ντομάτα, η διακριτική παρουσία της οποίας νοστίμιζε πολύ το φαγητό. Στη Λέσβο, πάλι, έλεγε η γιαγιά τα τσιγαριαστά χόρτα τα έφτιαχναν κι εκεί με πελτέ, αλλά βάζανε και μάραθο και όταν δε νήστευαν πρόσθεταν κι αυγά από πάνω τελευταία στιγμή, αφού είχαν γίνει τα χόρτα και λίγο πριν τα κατεβάσουν απ’ τη φωτιά.

«Τα τσιγαριαστά», γενικά, είναι μια ευέλικτη ιδέα που μες στην απλότητά της αφήνει χώρο για προσθαφαίρεση υλικών ανάλογα με την εποχή, τον τόπο και τα κέφια. Εμείς, στο πατρικό μου, άλλο από τα νερόβραστα χόρτα όσο το δυνατόν πιο πικρά με λαδολέμονο δεν ξέραμε. Υποθέτω ότι επειδή ποτέ δεν τα είχαμε τα χόρτα ως κυρίως πιάτο αλλά πάντα σα συνοδευτική σαλάτα κάποιου κρεατικού ή θαλασσινού, δε χρειάστηκε κάποια συνταγή που να τα κάνει πιο …φαΐ. Σήμερα όμως, που όλοι πια γνωρίζουμε την αξία της ελάττωσης των κρεατικών στη διατροφή μας, όταν είναι αδύνατον να τη βγάλεις με ωμή σαλάτα, αλλά ούτε βαρύ φαγητό λόγω του περασμένου της ώρας θες ή άλλων αιτιών επιθυμείς, ο νους γυρίζει πάντα στα γρήγορα «τσιγαριαστά»: λίγο ελαιόλαδο, λίγο σκορδάκι, λίγη φέτα και ιδού πώς αξιοποιείται σε χρόνο ντε τε εκείνη η σακούλα με το καθαρισμένο σπανάκι ή τα χόρτα για πίτες του σούπερ μάρκετ που λήγει αύριο!

ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Μάρτιος 2018