Ο γενικός διευθυντής της ΔΗΩ, Σπύρος Σγούρος, μιλάει στην Κοινή Βιολογική για το Ecofestival 2011 και τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα τον καιρό της κρίσης.

Ο γενικός διευθυντής της ΔΗΩ, Σπύρος Σγούρος, μιλάει στην Κοινή Βιολογική για το Ecofestival 2011 και τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα τον καιρό της κρίσης, διαβεβαιώνοντάς μας ότι μπορούμε να τα βρούμε σε προσιτές τιμές. Πώς είναι λοιπόν το «κλίμα» σήμερα; Τα βιολογικά αντέχουν; Όσα μας μετέδωσε είναι άκρως ενδιαφέροντα.

Παλιοί και νέοι βιοκαλλιεργητές εν δράσει
Μπορεί πέρσι η ετήσια πανελλήνια έκθεση βιολογικών προϊόντων Ecofestival να μην πραγματοποιήθηκε, υποκύπτοντας στον μπαμπούλα της οικονομικής κρίσης και σπάζοντας το σερί των 14 συναπτών ετών που διοργανώνεται από την ΔΗΩ*, φέτος όμως όχι μόνο έγινε, αλλά υπήρξε και ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους εκθέτες. Οπωσδήποτε, ο ρυθμός εισόδου νέων βιοκαλλιεργητών στο χώρο έχει υποστεί μείωση, η οποία όμως, μέχρι τώρα τουλάχιστον, βρίσκεται σε διαχειρίσιμα επίπεδα, λέει ο κ. Σγούρος. Παραμένουν δυναμικές οι επιχειρήσεις που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό καθώς και οι παραγωγοί που συνεργάζονται μαζί τους. Την ίδια στιγμή, διατηρούν τη θέση τους οι παραγωγοί που έχουν επιλέξει διαφορετικά κανάλια διακίνησης, όπως είναι οι αγορές των επαγγελματιών βιοκαλλιεργητών, οι οποίες έχουν φτάσει τις 50-60 σε όλη την Ελλάδα και έχουν το πλεονέκτημα ότι φέρνουν σε επαφή τους καταναλωτές με φρεσκότερα και φθηνότερα προϊόντα σε σχέση με τα καθιερωμένα δίκτυα διακίνησης.

Πάθος για βιοκαλλιέργεια ή για… επιδότηση;
Ο κ. Σγούρος εκτιμά ότι, αν και έχει αρχίσει να παρατηρείται στροφή των νέων επαγγελματιών στην ύπαιθρο, ένα τμήμα των οποίων επιλέγει τη βιολογική γεωργία, αυτό δεν συμβαίνει ακόμα σε μεγάλη κλίμακα. Συνδέει επίσης τη σχετική μείωση που φάνηκε από τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξη και Τροφίμων, με την πρακτική της αναζήτησης επιδοτήσεων, υποστηρίζοντας ότι στο παρελθόν ορισμένοι εκτροφείς είχαν αποκλειστικό στόχο την επιδότηση. Η διακοπή των επιδοτήσεων το 2006 τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν το χώρο. Από την άλλη πλευρά, οι εκτροφείς πουλερικών, αν και δεν επιδοτήθηκαν ποτέ, έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν αγορά για τα προϊόντα τους (με αποτέλεσμα ενώ υπάρχει γενική μείωση στη ζωική παραγωγή, να παρατηρείται αύξηση, έως και υπερδιπλασιασμός, σε είδη όπως τα πουλερικά).

Ας μιλήσουμε για αποδόσεις!
Όσον αφορά τις αποδόσεις -και επομένως την κερδοφορία- των βιολογικών πρακτικών, ο κ. Σγούρος μας παραπέμπει στην έκθεση του Ινστιτούτου Rodale (The Farming Systems Trial), που παρουσιάζει τα πορίσματα 30-ετούς παράλληλης έρευνας σε συστήματα βιολογικής και συμβατικής γεωργίας, για να επισημάνει ότι σε βάθος τριών έως τεσσάρων ετών οι αποδόσεις των βιολογικών καλλιεργειών δεν διαφέρουν από εκείνες των συμβατικών. Με την κατάλληλη τεχνική εκπαίδευση, μας λέει, ένας παραγωγός μπορεί να αυξήσει την ποσότητα των προϊόντων που παράγει και, επομένως, να μειώσει τις τιμές τους στα επίπεδα των συμβατικών και να εξασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά τους. Στη Θήβα, κάτι τέτοιο κατόρθωσε μέσα σε τρία χρόνια καλλιεργητής βιολογικής πατάτας.

Μια νέα ιδέα…
Σημαντικές είναι -αναφέρει ο κ. Σγούρος- και οι πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχουν οι παραγωγοί, στο πλαίσιο της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας. Πρόκειται για απευθείας πωλήσεις door-to-door, από τον παραγωγό στον καταναλωτή, χωρίς την παρεμβολή μεσαζόντων, πράγμα που εξασφαλίζει χαμηλότερες τιμές. Οι καταναλωτές ενημερώνονται για τα διαθέσιμα προϊόντα και τις τιμές τους ηλεκτρονικά, τα παραγγέλνουν και τα παραλαμβάνουν κατευθείαν στο σπίτι. Στην Ελλάδα έχουν ξεκινήσει τέτοιες προσπάθειες στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα.

Τα καταστήματα και τα ταμπελάκια της τιμής
Είναι σημαντικό ότι στις συνθήκες της κρίσης το καταναλωτικό κοινό ενισχύει τα ελληνικά έναντι των εισαγόμενων βιολογικών προϊόντων. Κι όμως, η οικονομική συγκυρία που στρέφει τον καταναλωτή στα ελληνικά προϊόντα, αυτή η ίδια είναι υπαίτια, όπως φαίνεται, για το ότι μέχρι το 2009 και τις αρχές του 2010 σημειώθηκε μείωση στην κατανάλωση βιολογικών προϊόντων σε ποσοστό 6-8%, ενώ για το 2011 η μείωση φαίνεται να είναι εντονότερη. Επιπλέον, πολλά εξειδικευμένα καταστήματα έκλεισαν, σε ποσοστό 30-40%. Οπωσδήποτε είχε προηγηθεί δυσανάλογη για την ελληνική αγορά αύξησή τους τα προηγούμενα χρόνια. Τα καταστήματα που άντεξαν τις πιέσεις της αγοράς ήταν τα παλαιότερα, αυτά που είχαν ήδη εδραιωμένο προφίλ. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Σγούρος, έχει επικρατήσει μια στρεβλή εικόνα για τις τιμές των βιολογικών. Όταν είχαν πρωτοεμφανιστεί στην ελληνική αγορά, ήταν πράγματι πολύ πιο ακριβά από τα συμβατικά. Σήμερα, τα προϊόντα που διατίθενται σε επάρκεια πωλούνται μόλις 5%-10% ακριβότερα από τα συμβατικά. Για τα υπόλοιπα, μεταξύ των οποίων και το κρέας, η διαφορά μπορεί να φτάσει από 15% έως και 30%. Κλείνοντας, τονίζει ότι υπάρχουν τρόποι να βρει κανείς φθηνά βιολογικά προϊόντα. Τόσο οι ελληνικές όσο και οι ξένες εταιρείες έχουν πλέον μειώσει τις τιμές τους. Ειδικά τα νωπά προϊόντα, μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί από τις λαϊκές βιολογικές αγορές – μόνο στην Αθήνα, λειτουργούν γύρω στις 40. Ο καταναλωτής μπορεί επίσης να βρει φιλικές τιμές σε σούπερ μάρκετ και εξειδικευμένα καταστήματα. Τέλος, η λύση που εξοικονομεί χρόνο και συγχρόνως ενισχύει τοπικά δίκτυα παραγωγών είναι η αγορά και παράδοση στο σπίτι απευθείας από τον παραγωγό.

*info: Η ΔΗΩ είναι ο επίσημος μη κυβερνητικός Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων. Στους σκοπούς του συμπεριλαμβάνεται κάθε δράση ή ενέργεια που συμβάλλει στην ανάπτυξη και διάδοση της βιολογικής γεωργίας, αλλά και γενικότερα στην προστασία του περιβάλλοντος και στην προστασία της υγείας των καταναλωτών.

Τι είναι η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία;
Είναι μια εναλλακτική κοινωνική πρόταση για τον τρόπο παραγωγής και διακίνησης των αγροτικών προϊόντων, όπου οι αγρότες και οι καταναλωτές αναπτύσσουν στενή συνεργασία βασισμένη στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Βασικό στοιχείο σε όλες τις μορφές της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας είναι ο αυξημένος βαθμός συμμετοχής των καταναλωτών στις δραστηριότητες μιας γεωργικής εκμετάλλευσης. Επιπλέον, οι καταναλωτές τις περισσότερες φορές χρηματοδοτούν εξαρχής τον προϋπολογισμό μιας γεωργικής εκμετάλλευσης για το σύνολο της παραγωγικής περιόδου, με σκοπό να προμηθεύονται γεωργικά προϊόντα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Πολλές φορές τα καλλιεργούμενα προϊόντα και οι καλλιεργητικές μέθοδοι συναποφασίζονται σε συνελεύσεις, χτίζοντας έτσι μια ισχυρή σχέση μεταξύ καταναλωτή και παραγωγού.